Sau giai đoạn tương đối ổn định trong nửa đầu năm, tỷ giá USD/VND đã có những biến động khá mạnh trong quý III. Trong phiên 26/9, giá USD tại nhiều ngân hàng đã chạm mốc 24.600 đồng ở chiều bán ra, tương ứng tăng 3,7% so với đầu năm và còn cách 1,1% so với mức đỉnh thiết lập vào quý cuối năm ngoái.
Tỷ giá USD trong nước chịu nhiều sức ép khi chỉ số DXY - thước đo sức mạnh của đồng bạc xanh – đã bước sang tuần tăng điểm thứ 10 liên tiếp, qua đó đánh dấu chuỗi tăng điểm dài nhất trong gần một thập kỷ qua.
Tại ngày 27/09, chỉ số đồng USD đã chạm ngưỡng 106,5 điểm - mức cao nhất kể từ đầu năm. Diễn biến tăng giá của đồng USD thể hiện sự điều chỉnh kỳ vọng của nhà đầu tư về chính sách tiền tệ của Fed sau kết quả cuộc họp mới nhất vào ngày 20/09.
Cụ thể, các dự báo của Fed và thông điệp mới nhất tiếp tục củng cố quan điểm “diều hâu hơn” trong chính sách tiền tệ với khả năng có thêm một lần tăng lãi suất trong năm 2023 và lãi suất cao sẽ duy trì lâu hơn nữa trong năm 2024. Đây là yếu tố chính thúc đẩy đà tăng của chỉ số đồng USD trong bối cảnh chính sách tiền tệ và diễn biến kinh tế đều không thuận lợi với các đồng tiền đối trọng khác như đồng JPY, CNY hay EUR.
Với mức chênh lệch lãi suất USD-VND trên thị trường liên ngân hàng hiện đang ở mức 4-5 điểm % đối với các kỳ hạn dưới 1 tháng, kỳ vọng mới nhất về chính sách tiền tệ của Fed khiến cho hoạt động kinh doanh chênh lệch lãi suất (carry trade) được tăng cường, gây áp lực lên tỷ giá USD/VND.
Để giảm bớt áp lực lên tỷ giá, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) mới đây đã kích hoạt trở lại hoạt động phát hành tín phiếu sau khi tạm ngưng từ đầu tháng 3/2023. Theo đó, liên tiếp trong 5 phiên giao dịch gần đây NHNN đã chào thầu thành công 70.000 tỷ đồng tín phiếu 28 ngày, hút ra khỏi hệ thống ngân hàng lượng VND tương ứng.
Theo giới phân tích, hành động phát hành tín phiếu của NHNN ngay sau khi có kết quả cuộc họp của Fed cũng là một động thái để giảm bớt ảnh hưởng của hoạt động kinh doanh chênh lệch lãi suất lên tỷ giá. Tuy nhiên trong trường hợp chỉ số đồng USD tăng mạnh , NHNN có thể phải bán ngoại tệ can thiệp để ổn định tỷ giá.
"Hiện tại, tỷ giá đang kiểm định lại vùng 24.500 đồng/USD và có thể giảm trở lại vào cuối năm 2023. Rủi ro đối với dự báo là khả năng chỉ số đồng USD tăng mạnh về mức 110, khi đó, NHNN có thể phải can thiệp thông qua bán ngoại tệ và kiềm giữ tỷ giá ở mức này cho đến cuối năm", Chứng khoán Rồng Việt đánh giá.
NHNN có bao nhiêu dự trữ ngoại hối?
Được coi là “tấm đệm” ổn định tỷ giá, dự trữ ngoại hối luôn được Ngân hàng Nhà nước tăng cường tích trữ trong nhiều năm qua.
Theo dữ liệu được NHNN công bố, quy mô dự trữ ngoại hối nhà nước đã đạt mức trên 109,9 tỷ vào cuối năm 2021 USD gấp 10 lần quy mô dự trữ ngoại hối nhà nước năm 2010 và gấp gần 4 lần so với năm 2015.
Tuy nhiên, sau khi đạt kỷ lục vào đầu quý I năm 2022, dự trữ ngoại hối đã giảm mạnh trong năm 2022 khi NHNN phải bán một lượng lớn ngoại tệ để ổn định tỷ giá. Theo ước tính của Chứng khoán VnDirect và một số đơn vị phân tích trong nước, NHNN đã bán ra khoảng 20% dự trữ ngoại hối, xuống còn khoảng 89 tỷ USD vào cuối năm 2022.
Còn theo dữ liệu mới nhất của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), dự trữ ngoại hối của Việt Nam vào cuối năm 2022 ở mức 86,7 tỷ USD. Con số này này giảm khoảng 22,7 tỷ USD so với cuối năm 2021.
Sau bán ra lượng lớn ngoại tệ để ổn định tỷ giá, từ cuối năm 2022, NHNN đã phát tín hiệu quay trở lại hoạt động mua ngoại tệ khi giá đồng USD hạ nhiệt trên thị trường quốc tế giúp giảm áp lực lên tỷ giá trong nước. Tại Phiên họp Chính phủ thường kỳ ngày 5/5, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết cơ quan này đã mua vào khoảng 6 tỷ USD kể từ đầu năm 2023.
Số liệu về dự trữ ngoại hối hiện tại không được NHNN công bố, song ước tính theo dữ liệu của VnDirect và IMF thì con số này tính đến đầu tháng 5 có thể đạt khoảng 93 – 95 tỷ USD. Từ đó tới nay, NHNN không thông tin thêm về số lượng ngoại tệ mua vào và bán ra.
Trước đó, Tổ chức xếp hàng tín nhiệm Moody's dự báo dự trữ ngoại hối của Việt Nam, không bao gồm vàng, sẽ phục hồi vào cuối năm nay, đạt mức 95 tỷ USD, khi Ngân hàng Nhà nước tích cực xây dựng lại kho dự trữ của mình.
Theo IMF, dự trữ ngoại hối của Việt Nam đến tháng 1 năm nay đạt 88,3 tỷ USD. Trong thông cáo mới nhất được công bố ngày 27/9, tổ chức này ước tính dự trữ ngoại hối của Việt Nam sẽ tăng lên mức 98,7 tỷ USD vào cuối năm nay và 110,5 tỷ USD khi kết thúc năm 2024.