Kiến tạo môi trường sống xanh cần sự nỗ lực của tất cả các bên liên quan

Bắt đầu từ con số “0”

Hội thảo có sự tham gia của các cơ quan quản lý nhà nước, nhà khoa học, hội nghề nghiệp, doanh nghiệp và các bên liên quan trong quá trình đầu tư xây dựng công trình sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả, công trình xanh.

Phát biểu tại Hội thảo, ông Nguyễn Công Thịnh - Phó Vụ trưởng Vụ KHCN&MT, Bộ Xây dựng đánh giá cao Viện Kiến trúc Quốc gia tổ chức hội thảo với nội dung kiến tạo môi trường sống xanh và thông minh cho con người là sáng kiến cụ thể, thiết thực hưởng ứng Tuần lễ Công trình xanh Việt Nam năm 2022.

Tại Hội thảo, ông Nguyễn Công Thịnh đã chia sẻ một bức tranh từ tổng quan đến chi tiết các vấn đề liên quan đến phát triển công trình tiết kiệm năng lượng, công trình xanh cho thấy, các tác động, nội hàm, các mục tiêu công trình xanh đã được thể hiện rất cụ thể, đặc biệt là văn bản pháp quy ở cấp Chính phủ.

Cụ thể, Luật Xây dựng sửa đổi năm 2020 đã sửa khoản 4 Điều 10, trong đó đưa ra nguyên tắc về công trình sử dụng tiết kiệm, hiệu quả năng lượng, tài nguyên, đảm bảo yêu cầu bảo vệ môi trường, khẳng định bước tiến rõ nét trong phát triển công trình xanh: “Nhà nước có chính sách khuyến khích nghiên cứu, áp dụng khoa học và công nghệ tiên tiến, ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động đầu tư xây dựng; hoạt động đầu tư, chứng nhận công trình xây dựng sử dụng tiết kiệm, hiệu quả năng lượng, tài nguyên, bảo đảm yêu cầu bảo vệ môi trường; phát triển đô thị sinh thái, đô thị thông minh, thích ứng với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững”.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Công Thịnh đánh giá, thế giới đã tiến đến công trình phát thải thấp, công trình cân bằng năng lượng và hiện nay là công trình phát thải ròng bằng “0”. Trong khi Việt Nam chưa có công trình phát thải ròng bằng “0” nhưng phấn đấu đạt mục tiêu đến năm 2050 (khoảng 27 năm) đạt phát thải ròng bằng “0” của cả quốc gia. Nếu cả quốc gia đạt phát thải ròng bằng “0” thì mỗi tế bào, mỗi bộ phận của quốc gia phải đạt được phát thải ròng khi Việt Nam mới bắt đầu từ con số “0”.

Bên cạnh đó, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật hiện nay chưa có định nghĩa về phát thải ròng bằng “0”; các quy chuẩn, tiêu chuẩn, hệ thống định mức, đơn giá cũng chưa có. Ông Nguyễn Công Thịnh cho biết việc thực hiện sẽ trở nên khó khăn và cần thiết có sự nỗ lực của tất cả các bên liên quan…

Phát biểu tại Hội nghị, ông Vũ Đình Thành - Phó Viện trưởng Viện Kiến trúc Quốc gia khẳng định, trong những năm qua, nhận thức được vấn đề phát thải khí nhà kính của ngành Xây dựng, Bộ Xây dựng, Viện Kiến trúc Quốc gia đã chủ động đề xuất và có nhiều giải pháp thực hiện để bảo đảm cuộc sống của con người xanh hơn. Trong đó, Bộ Xây dựng đã ban hành 5 văn bản quy phạm pháp luật để tạo ra hành lang pháp lý cho các tổ chức cá nhân có thể phát triển trong lĩnh vực này.

Viện Kiến trúc Quốc gia đã thực hiện nhiều hoạt động ý nghĩa nhằm thúc đẩy phát triển công trình xanh bên cạnh những nhiệm vụ khoa học công nghệ liên quan đến xây dựng tiêu chí đánh giá công trình xanh, đô thị xanh…

Năm 2021, do ảnh hưởng của dịch bệnh, Viện đã tổ chức Hội thảo và Triển lãm về 10 năm công trình xanh. Năm 2022, Viện cũng tổ chức Hội thảo liên quan đến đô thị xanh và ngày hôm nay là Hội thảo về kiến tạo cuộc sống xanh, văn minh hơn, bền vững hơn, để nhà quản lý, nhà khoa học và các bên liên quan có thể trao đổi, thảo luận tìm ra giải pháp thúc đẩy cuộc sống xanh hơn, bền vững hơn…

Cần chính sách rõ nét hơn và có tính ưu đãi

Tại Hội thảo, chủ đề làm thế nào để kiến tạo môi trường sống xanh hơn, thông minh hơn cho con người được các diễn giả trình bày theo nhiều khía cạnh khác nhau xuất phát từ thực tiễn. Bà Nguyễn Thùy Dung - Phòng Đào tạo và hợp tác quốc tế, Viện Kiến trúc Quốc gia chia sẻ những kết quả đạt được của một số nước trong khu vực, từ đó đặt ra bài học kinh nghiệm cho Việt Nam.

Singapore có hơn 4.000 công trình xanh đã được cấp chứng nhận, trong khi 10 năm trước nước này chỉ đặt mục tiêu 80% công trình đạt chứng nhận xanh vào năm 2030. Do đó, hiện nay Singapore có rất nhiều mục tiêu khác xanh hơn. Hay như ở Malaysia và Thái Lan đạt khoảng 400 - 500 công trình xanh trong 10 năm qua…

Để đạt được kết quả này, mỗi nước đều quy định những chính sách mang tính khuyến khích hay là điều kiện bắt buộc liên quan đến chính sách thuế, Giấy phép xây dựng cũng như nâng cao nhận thức của nhà đầu tư, người sử dụng…

Bà Nguyễn Thùy Dung cũng đặt ra vấn đề về chi phí đầu tư xây dựng công trình xanh, trong đó khẳng định so với công trình xây dựng thông thường, chi phí cho công trình xanh không quá vượt trội, tại Việt Nam để đạt Chứng chỉ VGBC hạng cao nhất cũng chỉ chênh tầm 10%, đối với các chứng nhận khác là dưới 10%. Tuy nhiên, việc đầu tư xây dựng và phát triển công trình xanh cần một chính sách sách rõ nét hơn đặc biệt là các chính sách ưu đãi.

Trong vai trò là đơn vị tư vấn cho chủ đầu tư đạt chứng nhận công trình xanh, ông Nguyễn Trung Kiên - Giám đốc Công ty CP Tư vấn đầu tư và xây dựng Đất Việt (VILANDCO) chia sẻ về những vấn đề liên quan đến sức khỏe, tiện nghi, hiệu suất lao động… đã có những bước tiến trong chứng nhận công trình xanh.

Hiện nay, Việt Nam mới chỉ tập trung vào năng lượng, môi trường… Từ đó đặt ra các vấn đề liên quan đến con người như sức khỏe và tiện nghi. Con người dành đến 93% thời gian hoạt động trong công trình, do đó cần có sự quan tâm đúng mức đến môi trường trong công trình bao gồm không khí, ánh sáng... để gắn kết với môi trường trong công trình với môi trường tự nhiên tốt hơn.

Ông Nguyễn Trung Kiên cho biết, Chứng nhận LEED có tất cả 9 yếu tố, trong đó có một số yếu tố liên quan đến tiện nghi. Tuy nhiên, chứng nhận WELL tập trung vào sức khỏe và tiện nghi. Chứng nhận WELL tập trung nhiều vào chất lượng không khí, cấp gió tươi, đảm bảo không vượt quá những ngưỡng an toàn. Hiện có xu hướng kết hợp các chứng nhận trong một công trình. Ví dụ, sự kết hợp giữa Chứng nhận LEED và Chứng nhận WELL hay có thể kết hợp Chứng nhận LOTUS với Chứng nhận WELL…