Trước năm 2010, khi khai quật một số điểm di tích thành Thăng Long lớp thời Lý, các di tích thời Lý-Trần ở Bắc Ninh, Hải Dương, Hưng Yên, Hà Tây... các nhà khảo cổ đã tìm được hàng trăm viên gạch hình lá đề, tháp văn xương, tượng thần, tượng linh vật, đèn bàn bằng đất nung. Chuyên gia nhận định đó là những vật phẩm phong thủy được sử dụng rộng rãi trong đời sống xã hội, trên cơ sở tuân thủ các nguyên tắc về ngũ hành, phương vị và đối tượng.
Yêu cầu quan trọng khi sử dụng tranh ảnh, tượng và vật phẩm phong thủy là chất liệu, hình khối và màu sắc phải có quan hệ ngũ hành tương sinh trong đó chất liệu đóng vai trò quyết định. Ví dụ, tháp văn xương bằng đồng (kim), bằng gỗ (mộc) tương ứng với sao Văn xương thuộc thủy. Các yếu tố này kết hợp với nhau tạo ra quan hệ kim sinh thủy, thủy sinh mộc, trong đó chất liệu kim sinh thủy là chủ đạo.
Tranh ảnh là một phần không thể thiếu tạo nên thẩm mỹ cho ngôi nhà. Ảnh minh họa: wfzhuangxiu.com
Đề tài phổ biến của tranh, tượng là thần phật, linh vật, nhân vật nổi tiếng, tranh chữ (thư pháp), cá chép, sơn dương, bách điểu triều phụng, bách tuấn đồ, bát tuấn đồ, tùng hạc, thanh long hý châu, hoa mẫu đơn, sơn thủy, tranh tứ quý, tứ quân tử, tranh con giáp...
Về màu sắc và hình khối, hoa văn: Màu đen, xanh lam ngũ hành thuộc thủy; màu trắng, vàng (kim); màu xanh (mộc), màu nâu vàng (thổ), màu đỏ (hỏa). Hình vuông (hoặc hoa văn hình vuông) ngũ hành thuộc thổ, hình tròn hoặc bầu dục (kim), hình chữ nhật (mộc), hình lượn sóng (thủy), hình thoi, hình tháp (hỏa).
Các nhà phong thủy cho rằng, tranh tượng chỉ cần treo (đặt) phù hợp với ngũ hành của phương hướng trong không gian kiến trúc: Hướng Tây Bắc thuộc kim, hướng Bắc thuộc thủy, hướng Đông Bắc thuộc thổ, hướng Đông thuộc mộc, hướng Đông Nam thuộc mộc, hướng Nam thuộc hỏa, hướng Tây Nam thuộc thổ, hướng Tây thuộc kim.
Mỗi phương vị nêu trên đều do một sao chủ quản, ngũ hành của sao tương ứng hoặc tương sinh với ngũ hành của phương vị: Hướng Tây Bắc do sao Lục bạch (kim) chủ quản, hướng Bắc sao Nhất bạch (mộc), hướng Đông Bắc sao Bát bạch (thổ), hướng Đông sao Tam bích (mộc), hướng Đông Nam sao Tứ lục (thủy), hướng Nam sao Cửu tử (hỏa), hướng Tây Nam sao Nhị hắc (thổ), hướng Tây sao Thất xích (kim).
Phương án phối hợp tốt nhất là "dụng sinh hóa sát". Ví dụ, nhà ở Đông hướng Tây (khắc sát, kim khắc mộc), trạch vận luôn thăng trầm, mất ổn định, nên treo tranh sơn thủy hữu tình với tông màu chủ đạo là màu xanh nước biển, tạo ra quan hệ kim (hướng Tây) sinh thủy (bức tranh) và thủy (bức tranh) sinh mộc ở hướng Đông.
Văn phòng, công sở, nhà hàng cửa hiệu nên treo những bức tranh cỡ lớn, màu sắc tươi sáng, không khí trang nghiêm, đề tài sinh động. Cơ quan, đơn vị, bệnh viện, cơ sở khám chữa bệnh dùng loại tranh tượng ngũ hành thuộc thổ - kim làm chủ đạo; trường học, cơ quan nghiên cứu, ngoại giao, cơ quan văn hóa, đơn vị sản xuất - kinh doanh dùng tranh tượng có ngũ hành thuộc thủy - mộc làm chủ đạo.
Nhà riêng, phòng ngủ nên chọn tranh tượng ngũ hành thuộc thổ, màu sắc ấm cúng, yên tĩnh; phòng đọc chọn tranh cá chép, hoa mẫu đơn, tranh ngựa; phòng khách chọn tranh sơn thủy hữu tình; phòng thờ chọn tranh tùng hạc hoặc các loại tranh có tông màu trầm ấm, trang nghiêm.
Nhà nghiên cứu văn hóa Phạm Đình Hải
